Obezite günü neyi ifade etmektedir?
4 Mart günü tüm Dünya’da obezite günü olarak hatırlatılmaktadır. Yılda sadece 1 gün obeziteyi hatırlayarak obeziteyi elbette çözemeyiz ancak obezitenin yol açtığı durumların bilinmesi ve bununla mücadele yollarının hem kişisel hem de toplumsal düzeyde teşvik edilmesi için toplum ve bireylerin bu konuda farkındalığının arttırılması amaçlanmaktadır. İlk obezite günü 2015 yılında gerçekleşmiş olup ilk yıllarda obezite ile ilişkili sağlık sorunları gündeme getirilmiş son yıllarda ise Dünya Sağlık Örgütü tarafından özellikle çocukluk çağı obezitesinin önlenmesi ile ilgili duyurular ön plana çıkmıştır.
Çocukluk çağı obezitesinin önemi nedir?
Yapılan araştırmalar obeziteye giden süreçte ilk değişikliklerin çocukluk çağında başladığını göstermektedir. Çocukluk çağında obezite sorunu son yıllarda giderek artmaktadır. Çocukluk çağında obezite gelişen bireylerin ileri yaşlarda sağlık sorunları daha olumsuz seyretmektedir.
Çocukluk çağında obezite nasıl tanınır?
Çocukluk çağında erişkin dönemden farklı olarak yaşa göre normal aralıkları gösteren eğriler kullanılarak bireyin fazla kilolu olup olmadığı tesbit edilir bunun için mutlaka Aile Hekimi veya Çocuk Hastalıkları uzmanı değerlendirmesi gereklidir.
Çocukluk çağı obezitesinin nedenleri nelerdir nasıl mücadele edilir?
Çocukluk çağı obezitesinde genetik veya hormonal nedenler olabilir ancak bunlar çok az görülür, çoğunlukla neden yanlış beslenme ve zararlı alışkanlıklardır. Günümüzde özellikle televizyon, cep telefonu, bilgisayar oyunu gibi bağımlılıklar çocukların hareketlerini kısıtlamaktadır. Hazır ürünlerle beslenme de fazla kalori alınmasına ve kilo alımına neden olmaktadır. Bu nedenle çocukluk çağı obezitesi ile mücadelede ailelere ve okuldaki öğretmen ve yöneticilere de sorumluluk düşmektedir.
Erişkin dönemde obezite nasıl tanımlanır?
Obeziteye tüm diğer kronik hastalıklar gibi kabul etmek gerekir. Bu nedenle standart tanı yöntemlerinin kullanılması iyi tanımlama yapmak için önem arzetmektedir. Obezitesi olan birey tanımını yaparken en sık kullanılan yöntemler vücut kitle endeksi ve bel çevresi ölçüleridir. Bu ölçülere göre kişinin vücut ağırlığı ve yapısı değerlendirilerek obezite ile ilişkili riskler belirlenir.
Obezite ne tür durumlara yol açar?
Obezitede esas sorun vücuttaki zararlı olabilecek yağ dokusu artışından kaynaklanmaktadır. Kilo almaya başlayan kişide vücutta beyaz yağ dokusu hücreleri sayısal olarak ve hacimsel olarak artmaya başlar. Bundan sonra önlem alınmazsa ve kişide genetik yatkınlık ta bulunuyorsa önce insülin direnci dediğimiz durum gelişir. Yani insülin direnci obezitede sebepten daha çok sonuçtur. Ancak insülin direnci oluştuktan sonra yine tedavi edilmezse bu daha sonra kan şeker yüksekliği, hipertansiyon ve kan yağlarında artışa neden olur. Vücutta âdete bir kısır döngü ile bunlar oluştuktan sonra kilo artışı daha da kolaylaşır. Sonuç kişinin diyabet hastalığına ve kalp damar hastalığına yakalanma riski belirgin bir şekilde artar. Ayrıca obezite solunum problemlerine, uyku problemine, hormonal bozukluklara, cinsel yetersizliklere, depresyona hatta kansere zemin hazırlar.
Obezite ile nasıl mücadele edilir?
Çok az hastada obeziteye bazı yapısal hastalıklar genetik hastalıklar veya hormonal dengesizlikler yol açmaktadır ancak bunun dışında hastaların çoğunluğunda neden yaşam tarzındaki yanlışlıklardır. Öncelikle bireylerin mutlaka uzman tarafından değerlendirilmesi ve obeziteye neden olan durumların kişinin beslenme ve diğer yaşam tarzı ile ilgili olumsuzlukların belirlenmesi gerekmektedir. Obezitede yaşam tarzı ile ilgili yapılması gereken en önemli nokta beslenme alışkanlıklarının kişiye uygun bir şekilde düzeltilmesi ve fiziksel aktivitesinin arttırılmasıdır.
Obezite ilaçla tedavi edilir mi?
Yaşam tarzı değişikliklerine yaşam boyu uymak obezite ile mücadelede en önemli adımı oluşturmaktadır. Bununla birlikte obezite ve ilişkili sonuçların öneminin daha iyi anlaşılmasından sonra bu konuda tedavide birçok ilaç geliştirilmiş ve geliştirilmeye devam edilmektedir. Ancak ilaçların faydalı etkilerinin yanında yan etkileri de mevcut olup bazı durumlarda kullanılmaları da sakıncalı olabilir. Bu nedenle obezite ile ilgili tedaviye başlanırken ve devamında mutlaka uzman hekim tarafından değerlendirilmeli ve takip edilmelidir. Piyasada anti-obezite ürünü şeklinde belirtilerek ulaşılan ürünlerin çok büyük bir kısmında Sağlık Bakanlığı onayı bulunmamakta ve bu ürünlerde oldukça zararlı bileşenler bulunabilmektedir. Bu konuya çok dikkat edilmesi gerekir.
Obezite ameliyatla tedavi edilir mi?
Belirli durumlarda hasta uzman hekim tarafından çok iyi değerlendirildikten sonra uygulanmak üzere tüp mide veya mide bypass ameliyatlarından fayda gördüğü gösterilmiştir. Bu ameliyatların yapılabilmesi için öncesinde birkaç farklı uzmanlık dalı tarafında çok iyi bir şekilde değerlendirilmeli ve ekip tarafından takip edilmelidir.
Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı
Öğretim Üyesi Prof. Dr. Soner Cander
